Áreiðanlegir heimildarmenn

Hafið þið heyrt eitthvað um að samningar hafi náðst við Pfizer um bólusetningu allra Íslendinga í þágu vísindarannsóknar? Kári Stefánsson á víst að hafa flogið út til Pfizer-fólksins og persónulega reddað þessum díl.“

Ég hef heyrt margar útgáfur af ofangreindri sögu undanfarna daga. Ýmist er það Kári eða Þórólfur sem er hetja sögunnar, en rauði þráðurinn er ávallt sá að eftir strangar samningaviðræður hafi Pfizer-fólkið látið til leiðast og samþykkt að bólusetja þjóðina. 

Einn vinur minn á frænku sem þekkir til í Íslenskri erfðagreiningu og þar á bæ var talað í hálfum hljóðum um að samningurinn væri í höfn. Annar vinur minn fékk sent skjáskot af Facebook-samtali þar sem óskeikull heimildarmaður sagði undirbúning við Laugardalshöll í fullum gangi. Samningurinn átti að vera tilkynntur með viðhöfn laugardaginn 13. febrúar nk. og þann 22. mars átti bólusetningunni að vera lokið og allt komið í eðlilegt horf. Er kominn tími til að setja kampavínið í kælinn?

Þessar sögusagnir staðfestu vinir og vandamenn sem allir áttu sína áreiðanlegu heimildarmenn hér og þar í samfélaginu. 

Þetta kemur allt heim og saman. Samkvæmt bestu vitneskju er framleiðslugeta Pfizer u.þ.b. 4.3 milljónir skammta á viku. Miðað við hinar áreiðanlegu sögusagnir áttu Íslendingar að fá 500 þúsund skammta. Framleiðslan var því ekkert fyrirstöðuatriði. Þá liggur í augum uppi að Ísland tikkar í öll box sem skipta máli fyrir rannsókn af þessu tagi; fólksfjöldinn er viðráðanlegur, rekjanleiki smita er mikill, landið er afmarkað eyríki, smitin fá og ástandið með besta móti miðað við allt.

Ef niðurstöður rannsóknarinnar yrðu jákvæðar, sem þær yrðu auðvitað, er ljóst að um stóran PR-sigur Pfizer væri að ræða. Pfizer og aðrir bóluefnaframleiðendur standa nú frammi fyrir þeim vanda að vestrænar þjóðir virðast sumar hverjar neikvæðar gagnvart bólusetningu fyrir Covid-19. Í Frakklandi sýna kannanir að allt upp í 60% frönsku þjóðarinnar vilja ekki bólusetningu gagnvart veirunni. Niðurstaða sem sýndi fram á góða virkni bóluefnisins myndi því vafalaust slá á þessar áhyggjur annarra þjóða. 

Einhverjir misstu vonina þegar Þórólfur Guðnason sóttvarnarlæknir lýsti því ítrekað yfir í fjölmiðlum í vikunni að um „engan samning, engar dagsetningar og engar flugvélar“ væri að ræða. En við sem höfðum áreiðanlegar heimildir fyrir hinu gagnstæða gátum brosað lymskulega og séð í gegnum þessa væntingastjórnun. Týpiskt Þórólfur. 

Það var því mikil tilhlökkun fyrripart þriðjudagsins þegar í ljós kom að Þórólfur, Kári Stefánsson og Már Kristjánsson, yfirlæknir smitsjúkdómadeildar Landspítalans, áttu fund með fulltrúum Pfizer. Nú hlaut að vera formsatriði að klára samninginn og tilkynna þjóðinni gleðitíðindin.

En allt kom fyrir ekki. Vonbrigðin voru gríðarleg þegar Þórólfur lýsti því yfir eftir fundinn að hverfandi líkur væru á samstarfinu við Pfizer. Kári Stefánsson gekk skrefinu lengra og sagði ljóst að ekkert yrði af rannsókninni.  Ákvörðun Pfizer byggist á þeirri forsendu að tilfellin hér á landi séu of fá til þess að sækja nýja þekkingu.  

Hvernig getur þetta staðist? Þurfi lyfjarisinn virkilega margar vikur til að komast að þessari niðurstöðu? Eða getur verið að þetta sé klassískt útspil úr ranni Þórólfs og Kára og þetta muni allt ganga upp á endanum? Það hlýtur að vera. Ég hef nefnilega áreiðanlegar heimildir fyrir því.