Dagurinn í dag gæti orðið einn sá afdrifaríkasti í sögu Lyfjaverslunar Íslands (LÍ) þegar fram fer hluthafafundur en á dagskrá hans er m.a. samningurinn um Frumafl hf., sem á Öldung, eiganda hjúkrunarheimilisins Sóltúni, vantraust á stjórn félagsins og fleira góðgæti. Um samning þennan berast tvær fylkingar á banaspjótum; annars vegar hópur í kringum Jóhann Óla Guðmundsson, sem hefur meirihluta stjórnar LÍ á bakvið sig, og vill ganga frá kaupunum á Frumafli fyrir 884 milljónir króna með útgáfu nýs hlutafjár, og hins vegar hluthafahópur, sem m.a. samanstendur af stærsta hluthafa félagsins þessa stundina, Aðalsteini Karlssyni, en hópurinn óttast að samningurinn sé of dýru verði keyptur. Nú síðast gekk forstjóri félagsins, Sturla Geirsson, sem á nokkurn hlut í LÍ, til liðs við síðarnefndu hreyfinguna ásamt flestum framkvæmdastjórum félagsins og hlýtur það að gefa nokkuð sterka vísbendingu um afstöðu starfsmanna til málsins. Sáttaumleitanir hafa ekki náð fram að ganga milli þessara stríðandi fylkinga og má því búast við harðvítugu uppgjöri á fundinum í dag.

Lyfjaverslunin, sem rekur sögu sína til ársins 1921 þegar hún var stofnsett með lögum sem deild í ÁTVR, hefur vaxið gríðarlega á undanförnum misserum og bera kaup hennar á A. Karlssyni hf. og Thorarensen Lyfjum ehf. hvað hæst á þessu ári. Einnig á félagið stóran hlut í Delta hf. sem hefur dafnað vel. Samfara þessari útþenslu hefur markaðsvirði félagsins meira tvöfaldast frá áramótum, sem stafar m.a. af hlutafjáraukningu, en einnig hefur gengi félagsins hækkað verulega frá áramótum 1999/2000 eða nærri um 97%! Á þessu ári hefur aðeins gengi tveggja félaga á VÞÍ, Delta hf. og SÍF hf., hækkað meira en þó er augljóst að hækkun á gengi LÍ á þessu ári er að mestu leyti tilkomin vegna hækkunar sem varð í gær þegar félagið hækkaði um 14%. Því er vart hægt að segja að hluthafar í Lyfjaverslun Íslands ættu að vera ósáttir með ávöxtun hlutabréfanna sinna. En að sama skapi er ljóst að félagið þarf að standa sig í stykkinu á næstu árum til þess að standa undir 3,7 milljarða markaðsvirði og miklum fjárfestingum sem það hefur lagst í. Ekki búast fjármálafyrirtækin við því að LÍ skili hagnaði fyrir fyrstu sex mánuði þessa árs en í fyrra varð hagnaður félagsins 42 milljónir kr.

Hversu miklum tekjum mun þessi samningur um Frumafl skila til LÍ? Einn löggiltur endurskoðandi hefur metið það svo að samningurinn skili félaginu 125 milljóna kr. hagnaði á 25 árum, miðað við 9% ávöxtunarkröfu. Miðað við 15% ávöxtunarkröfu, sem væri ósköp eðlilegt að gefa sér, gæfi samningurinn minna af sér. Vilhjálmur Bjarnason, fjármálafræðingur, hefur út frá áliti endurskoðandans fullyrt að hlutabréf í LÍ verði vart „boðleg vara“ ef hluthafafundurinn staðfesti ákvörðun stjórnar um kaupin á Frumafli.

Það sem vekur athygli við allt þetta mál er hversu langt hluthafar og fulltrúar þeirra hafa gengið í fjölmiðlum og er langt síðan að jafn opinskáar deilur hafa verið innan almenningshlutafélags hérlendis. Nú síðustu dagana hafa stóryrðin og ásakirnar gengið á víxl, líklega allt til þess að sannfæra hluthafa um hvorn aðilann eigi að styðja. Hefur þetta fjölmiðlastríð nú þegar valdið félaginu óbætanlegu tjóni. Ef málsaðilum tekst ekki að sætta ólík sjónarmið áður en fundurinn hefst í dag er ljóst að einhverjir munu tapa miklu, bæði í peningum og orðstír. Ef Jóhann Óli ber sigur úr býtum verður hann langstærsti hluthafi LÍ, enda fær hann, sem eigandi Frumafls, hlutabréf að nafnverði 180 milljónir kr. sem endurgjald og mun þar með eiga áhyggjulaust ævikvöld. Ef hann tapar baráttunni er ljóst að hann er í minnihluta innan LÍ, nokkuð sem hann ætlar sér varla til lengdar. Þá mun hann hugsanlega fara í skaðabótarmál við félagið verði samningnum rift. Ef hópur hinna hluthafanna, sem segist hafa tryggt sér meirihluta atkvæða í dag, sigrar þá hefur áætlunarverkið tekist – að koma í veg fyrir kaupin á Frumafli. Þar með getur fyrirtækið einbeitt sér að því sem það gerir best. Það versta í stöðunni fyrir félagið sjálft er auðvitað það að Jóhann Óli fari með sigur af hólmi en þá er hætta á miklum atgervisflótta frá fyrirtækinu, a.m.k. úr hópi stjórnenda og ekki síst hluthafa – jafnt stórra sem smárra. Hvernig sem leikar fara í dag er fullljóst að langur tími mun líða þar til að LÍ endurheimtir tiltrú fjárfesta á félaginu.