Alþingi samþykkti nú á dögunum lög sem fela í sér að dráttarvextir munu lækka um 4% um áramót, í 21,5%. Líkt og margt annað sem þingmenn hafast að er þetta gert af góðum hug en takmarkaðri fyrirhyggju. Margir Íslendingar átta sig nú á því að þau lán sem þeir tóku í góðærinu voru allt of há, og eiga í vandræðum með að standa í skilum. Fyrir þá er innheimta dráttarvaxta auðvitað sár, og lækkun þeirra kemur sér vel. En ekkert er ókeypis í henni veröld. Í sumum tilfellum eru það ríkisbankarnir sem taka á sig lækkun dráttarvaxta, og þar með skattgreiðendur á endanum. Slíkt er skiljanlegt að vissu marki, þótt ríkið þurfi einnig að gæta hagsmuna þeirra sem á endanum munu borga brúsann af neyslu undanfarinna ára.
En í mörgum tilfellum eru það einkafyrirtæki sem verða fyrir barðinu á vanskilum, hvort sem það eru bankar, heildsalar eða þjónustufyrirtæki. Reyndar er í tísku að agnúast út í auðvaldið þessa dagana, en flest íslensk fyrirtæki eru allt annars eðlis en útrásarbankar ársins 2007. Þetta eru lítil og stór fyrirtæki sem þurfa nú að berjast í erfiðu umhverfi, þar sem ríkið skiptir sér af æ fleiri þáttum viðskiptalífsins. Þetta er fólkið sem hefur lagt sig í líma við að standa í skilum en verður nú fyrir barðinu á þeim sem af einhverjum ástæðum geta ekki staðið við sínar skuldbindingar.
Dráttarvextir upp á 21,5% eru auðvitað ekki lágir að nafninu til. En verðbólga er 18%, svo raundráttarvextir verða ekki nema 3,5% ef þetta verður niðurstaðan um áramót. En fyrir heildsala, sem þurfa að fjármagna vanskil viðskiptavina sinna, er staðan enn verri því yfirdráttarvextir, til dæmis hjá ríkisbankanum Glitni, eru nú 26,5%. Svo heildsali sem fjármagnar sig á yfirdrætti þarf nú að standa skil á 4% vaxtamun á þeirri skuld sem er í innheimtu og því láni sem hann þarf að taka vegna vanskilanna.
Í tilburðum sínum til að aðstoða þá sem eru í mestu vandræðunum má ríkið ekki ganga svo nærri þeim sem hefur tekist betur til að þeir endi einnig í þroti. Þetta gildir jafnt um dráttarvexti sem aðrar tilskipanir um fjármagnsviðskipti. Þótt ríkisbankarnir og Íbúðalánasjóður séu nú stærstu lánadrottnarnir þá voru (ótrulegt nokk) til á Íslandi fjármálastofnanir sem ekki keyrðu sig í kaf og eru enn í einkarekstri. Það gengur ekki upp að björgunaraðgerðir ríkisins séu á kostnað þeirra fyrirtækja sem voru skynsamlega rekin, og á kostnað viðskiptavina slíkra fyrirtækja.
Athugasemd: Eftir að ofangreindur pistill birtist var tilkynnt að grunnur til reiknings dráttarvaxta muni hækka um áramót, sem vegur að hluta til á móti lækkun vanefndarálags. Því er útlit fyrir að dráttarvextir verði 25% eftir breytinguna. Vaxtamunur þeirra sem þurfa að fjármagna vanskil viðskiptavina sinna verður því lægri en ella, þótt engu að síður sé útlit fyrir að dráttarvextir verði lægri en yfirdráttarvextir.
- Kostirnir við erlent eignarhald - 9. júní 2020
- Ertu til í að gera mér greiða? - 13. febrúar 2020
- Bambustannburstar til bjargar? - 20. janúar 2020