Rót vanda íslenskra banka er á öðru tilverustigi segir danskur sérfræðingur

Í ljósi fréttaflutnings erlendis frá af íslensku viðskiptalífi hefur greiningardeild Flugufóts Deiglunnar ákveðið að fara ofan í saumana á öllum þáttum málsins. Í þessari úttekt var komið víða við og hér er birt athyglisvert viðtal við yfirmann greiningardeildar virtasta banka Dana, sem auk þess hefur yfirburðaþekkingu á landi, þjóð og þjóðháttum.

Þegar kemur að sérfræðingum um Ísland og íslenskt viðskitpalíf í Danmörku kemur strax upp í hugann maður sem blaðamaður varð þess heiðurs aðnjótandi að hitta í ferð sinni til Kaupmannahafnar á dögunum. Það var enginn annar en konunglegur aðalhirðstjóri greiningardeildar Danske Bank, hinn þrautreyndi bankamaður Kasper Üden-Hjerne. Ekki einungis er Kasper með áralanga reynslu sjálfur heldur hefur Üden-Hjerne ættin starfað í bankageiranum og ýmiskonar viðskiptum fjölmarga liði aftur og tengist Habsborgurum eins og ráða má af þýskuskotnu nafninu. „Já,“ sagði Kasper og hló, „það er ekki bara að Íslendingar hafi óhreint mjög í pokahorninu, heldur dirfast þeir að koma hingað aftur með maðkaða mjölið sem hann langafi minn Jesper Üden-Hjerne seldi þeim hér í den tid.“

En hvar liggur rót vandans að mati Üden-Hjerne? „Vandinn er víðtækur og ræturnar liggja djúpt og í raun yfir á önnur tilverustig og út yfir það sem hin hefðbundnu skilningarvit skynja. En fyrst og fremst má eiginlega segja að hann liggi í reynsluleysi Íslendinga og hvatvísi þeirra. Þeir hafa ekki margra alda reynslu af fjárumsýslu eins og við hér á meginlandinu og í Bretlandi. Þetta er þjóð sem þurfti á okkur að halda til að halda í sér lífinu í fleiri aldir. Á meðan Danir sáu um verslun voru Íslendingarnir uppteknir við að stela snærum og éta handritin. Afi minn Jónatan Üden-Hjerne var einn af síðustu dönsku kaupmönnunum á Íslandi, áður en halla fór undan fæti þarna norður í hafi. Sama á við um Íra, þeir eiga ekkert með að vera í fjármálastarfsemi. Þeir ættu bara að éta sínar kartöflur og rabbarbara og láta þá ensku um það sem þeir gera best.“

Hvað áttu við Kasper þegar þú talar um aldareynslu, nú hefur hver og einn varla mikið meiri reynslu en hann getur aflað sér á eigin ævi? „Þvert á móti og þar kemur tvennt til. Annars vegar vita allir að gamalt fé er mun betra en nýtt. Það erfist eðlilega ákveðin háttvísi og göfgi milli ættliða í álnum, sjáum bara kóngaættirnar í Evrópu. Hins vegar er einn af hornsteinum dansks viðskiptalífs, sem sem einnig vantar á íslenskan fjármálamarkað en það eru miðlar.“

Nei, hvaða vitleysa, auðvitað eru miðlarar í íslenskum bönkum. „Já, það vantar sko ekkert af miðlurum þar, en þeir hafa hins vegar enga miðla sér til halds og trausts. Í Danske Bank hafa miðlar um langt skeið gengt lykilhlutverki í greiningardeild bankans og skýra betur en flest annað gott gengi hans. Við þurfum oft að verjast fimlega gegn öðrum sem vilja stela reyndum miðlum úr greiningardeildinni okkar og það verður að viðurkennast að stundum missum við gott fólk. Það er t.d. ekki langt síðan einn af okkar reyndustu miðlum tók við forstöðu greiningardeildar Saxo bank.“

Miðlar já, hvernig virkar það segirðu Üden-Hjerne? „Það ætti hverjum manni að vera ljóst. Þú spyrð bara eins og Íslendingur. En spámiðlar hafa lengi gefið út greiningar á fyrirtækjum á hlutabréfamarkaði og auðvitað nýtum við miðlana líka til að leita í reynslubanka forvera okkar í starfi, margar kynslóðir aftur. Ég hef til að mynda mikinn hluta þekkingar minnar á Íslandi og bankageiranum þar frá forfeðrum mínum Jesper og Jónatan sem lengi störfuðu í hjarta íslensks viðskiptalífs. Þannig höfum við til að mynda náð að spá fyrir með svo mikilli nákvæmni um lækkun hlutabréfa á íslenska markaðnum. Við höfum svo árulesara sem mæta á kynningarfundi fyrirtækja og meta rekstur félagsins á áru stjórnenda og starfssöðva fyrirtækjanna. Aðrir lesa úr görnum eða spá í bolla. Við höfum svo þróað mjög öflug líkön til að samþætta þessar fjölbreyttu greiningar.“

Jáh! Þetta er sannarlega ótrúlegt að tölvutæknin geti aðstoðað við þetta. „Biddu fyrir þér, tölvur ráða ekki við þetta. Nei við höfum notast við útfrymi til að gera þessi líkön. Vikulega eru haldnir fundir um hvert spásvæði – fundirnir um Ísland eru t.d. kl. 15 á föstudögum – þar sem árulesararnir, spámiðlarnir, hugsanalesarar og aðrir starfsmenn greiningardeildar koma saman og kynna niðurstöður sínar á viðkomandi efni. Á meðan fellur útfrymismiðillinn í trans og þegar kynningunum er lokið myndast útrfymið í kring um hann og úr verður nokkurs konar líkan sem gefur mun betri og heildstæðari mynd af ástandinu. Mynd segir jú meira en þúsund orð og útfrymislíkanið er ekki aðeins þrívítt í rúmi heldur einnig í annarri andlegri vídd. Það er því ekki að undra að við séum framar en Íslendingar í þessum efnum.“

Þakka þér fyrir það Kasper Üden-Hjerne, viltu segja eitthvað að lokum? „Ja kannski bara það að það er ótrúlegt hvernig Íslenskum athafnamönnum dettur í hug að framkvæma þegar þeim dettur eitthvað í hug, án þess að hugsa málið eða viðhafa eðlilegt etiquette. Svo vinna þeir allt of stíft, þeir mega læra af okkur að það verður stundum að slaka aðeins á og hugsa. Upp úr hádegi á föstudegi opnum við t.d. öl og höfum það huggulegt áður en við förum heim til fjölskyldunnar. Fáum okkur nokkra á meðan við klárum síðustu verk vikunnar.“

Þannig að menn verða svolítið hressir í lok dagsins? „Haha, já það má stundum segja það. Stundum rennur einn Akvavit niður eða Gammel dansk.“
Já og hvenær sagðirðu að greiningarfundirnir um Ísland væru? „Jæja, sjáðu hvað klukkan er orðin, nú er ég að verða of seinn á fund með garnalesaranum. Takk fyrir spjallið.“